GRIMM TALES FOR
YOUNG AND OLD, PHILIP PULLMAN
Διάβασα, λοιπόν, ξανά παραμύθια της παιδικής
μου ηλικίας, μεταξύ των οποίων τα γνωστά Ραπουνζέλ, Σταχτοπούτα,
Κοκκινοσκουφίτσα, Χιονάτη, Χάνσελ και Γκρέτελ, Γενναίος Ραφτάκος, Χηνοκόριτσο
στην Πηγή, Νεράιδα της Λίμνης και πολλά άλλα, πενήντα συνολικά. Πρίγκιπες και
πριγκίπισσες, βασιλιάδες και βασίλισσες, παλάτια και φτωχόσπιτα, κάστρα και
σπηλιές, στρατιώτες και τεχνίτες, φτωχοκόριτσα, παραμελημένα παιδιά, αδύναμοι
πατεράδες και κακές μητριές, μάγισσες, νεράιδες και ξωτικά, όλα με τράβηξαν
πίσω στο μακρινό παρελθόν, μέσα από ένα κείμενο, ευχάριστο, ενδιαφέρον και με
αβίαστη ροή.
Η μετάφραση της Κώστιας Κοντολέων ήταν
εξαιρετική, από τις καλύτερες που έχω διαβάσει σε ξενόγλωσσα βιβλία τα
τελευταία χρόνια, και η επιμέλεια της Ελένης Γεωργοστάθη, επίσης, άψογη. Μια
παρατήρηση μόνο έχω να κάνω που δεν αφορά στην ελληνική έκδοση αλλά στην πρωτότυπη,
και για την οποία συμφωνούν πολλοί αναγνώστες κι εδώ και στο εξωτερικό: Γιατί
δεν υπήρχε εικονογράφηση; Νομίζω ότι μία εικόνα για κάθε ιστορία θα πρόσθετε
γοητεία σ’ αυτή τη συλλογή και ας απευθύνεται απ’ ότι καταλαβαίνω περισσότερο σε
εφήβους και ενήλικες.
Πώς μου φάνηκαν, λοιπόν, τα παραμύθια
αυτά, σήμερα που απέχω «έτη φωτός» από το παιδί που υπήρξα, και που πια
βρίσκομαι πολύ πιο κοντά στο ρόλο της γιαγιάς παρά στης μητέρας ή της θείας που
αφηγείται ή διαβάζει ιστορίες στα μικρά παιδιά;
Παρότι
η ανάγνωση αυτή ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία, δεν μπόρεσα να μην εκπλαγώ από τη
βιαιότητα και την αιματοχυσία που υπάρχει στην πλοκή τους και απόρησα πώς τα
διάβαζα τότε και μάλιστα μανιωδώς! Ίσως εκεί να κρύβονται και κάποιες αιτίες
για ορισμένες φοβίες, μια ατολμία ή επιφυλακτικότητα της ενήλικης ζωής. Θέλω να
πω, δεν ξέρω αν θα μπορούσα σήμερα να διαβάσω σ’ ένα μικρό παιδί ιστορίες με
ακρωτηριασμούς, εξορύξεις οφθαλμών και άλλα τέτοια φρικιαστικά.
Ωστόσο θα έλεγα ψέματα, αν δεν
παραδεχόμουν ότι οι ιστορίες αυτές άσκησαν ξανά γοητεία πάνω μου, κέντρισαν και
με το παραπάνω το ενδιαφέρον μου και φυσικά μου πρόσφεραν την αναγκαία κάθαρση
του τέλους με την αποκατάσταση της δικαιοσύνης (αν και με ιδιαίτερα σκληρό
τρόπο σε ορισμένα παραμύθια).
Ξαναβρήκα, επίσης, μαθήματα που διδάχτηκα
ως παιδί, είτε ως συμβουλές, είτε ως ανακουφιστικά συμπεράσματα:
Ο δυνατότερος
δεν κερδίζει πάντα, η αφέλεια και η ευπιστία μπορούν να σε βάλουν σε άσχημους
μπελάδες, οι δασώδεις περιοχές και οι απομακρυσμένες τοποθεσίες είναι όμορφες
και ρομαντικές, αλλά είναι, επίσης, σκοτεινές και επίφοβες και πρέπει να έχει
κανείς το νου του πού πατά και πού πηγαίνει, ότι είναι καλύτερα να είσαι
επιφυλακτικός απέναντι σε ξένους (έτσι κι αλλιώς ποτέ δεν παύουν να είναι «ο
άγνωστος ΄Χ’»). Τέλος, ότι η ζωή είναι μεν πολύτιμη, αλλά και πολύ εύκολα
χάνεται.
Παρά τη βία, το αίμα και τη ζοφερότητά τους,
τα παραμύθια αυτά μας προσφέρουν παρηγοριά:
Η καλοσύνη από κάποιον και με
κάποιον τρόπο θα ανταμειφτεί, το παραμελημένο και κακοποιημένο κορίτσι θα είναι
εκείνο που θα κερδίσει τον πρίγκιπα, και η ζωή πάντα αξίζει τον κόπο, επειδή
ποτέ δεν ξέρουμε τι συναρπαστικές περιπέτειες και εξαιρετικές εμπειρίες μας επιφυλάσσει!
ΤΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΩΝ ΑΔΕΡΦΩΝ ΓΚΡΙΜ, ΦΙΛΙΠ
ΠΟΥΛΜΑΝ
Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Μετάφραση: ΚΩΣΤΙΑ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ
Επιμέλεια: ΕΛΕΝΗ
ΓΕΩΡΓΟΣΤΑΘΗ
Αρκούν οι λέξεις "μια φορά κι έναν
καιρό", και το ταξίδι ξεκινά.
Σ' αυτή την υπέροχη συλλογή, ο
πολυβραβευμένος Φίλιπ Πούλμαν παρουσιάζει τα πενήντα πιο αγαπημένα του
παραμύθια από τους αδελφούς Γκριμ, δίνοντάς τους νέα πνοή και φρεσκάδα με την
ξεχωριστή πένα του. Από το ρομαντισμό των κλασικών όπως η Ραπουνζέλ, η Χιονάτη
και η Σταχτοπούτα μέχρι το μαύρο χιούμορ των λιγότερο γνωστών, όπως Τα τρία
φύλλα του φιδιού, Χανς-Σκαντζοχοιράκι-μου και Ο Θάνατος νονός, ο Πούλμαν
αποδίδει με τον δικό του μοναδικό τρόπο τη γοητεία που ασκούν εδώ και αιώνες
στους αναγνώστες τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ, παραθέτοντας ύστερα από το
καθένα ένα σύντομο σχόλιο για την ιστορία του. Στον δε πρόλογο εξηγεί γιατί
αυτά τα παραμύθια έχουν αντέξει στο χρόνο και αποτελούν μέρος της παγκόσμιας
πολιτιστικής κληρονομιάς.
Μια αξέχαστη συλλογή που θα τη διαβάζετε
και θα την ξαναδιαβάζετε εσείς και τα παιδιά σας για πολλά πολλά χρόνια. (Από
την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
