ΦΑΡΕΝΑΪΤ 451 - ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ

"Ο καθένας πρέπει να αφήνει κάτι πίσω, όταν πεθαίνει, είπε ο παππούς μου. Ένα παιδί ή ένα βιβλίο ή μια ζωγραφιά ή ένα σπίτι ή έναν τοίχο που έχτισε ή ένα ζευγάρι παπούτσια που έφτιαξε. Ή έναν κήπο που φύτεψε."

(ΦΑΡΕΝΑΪΤ 451- ΡΕΪ ΜΠΡΑΝΤΜΠΕΡΙ)

ΦΑΡΕΝΑΪΤ 451, του Ρέι Μπράντμπερι

Μετάφραση: ΔΟΥΒΙΤΣΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ

Επιμέλεια: ΠΕΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ

Εκδόσεις ΑΓΡΑ, 2012 - Αριθμός σελίδων 280

Πρόκειται για μια προφητική νουβέλα (εκδόθηκε το 1953), η οποία αναφέρεται σε ένα παράδοξο δυστοπικό μέλλον όπου η ευτυχία βρίσκεται στις τηλεοπτικές οθόνες, τα ναρκωτικά και τον συμβιβασμό, και όπου τα ξεχωριστά άτομα, οι εκκεντρικοί και οι διανοούμενοι είναι οι απόβλητοι της κοινωνίας. Το καθεστώς έχει κηρύξει απαγορευμένα τα βιβλία, επειδή τα θεωρεί ως την αιτία όλων των δυστυχιών και των διαταραχών, και γι’ αυτό το λόγο, έχει αναθέσει την καύση τους στο ειδικό σώμα των πυρονόμων, που έχει αντικαταστήσει το αρχαίο εκείνο σώμα των πυροσβεστών. Οι ομάδες πυρονόμων εισβάλλουν σε σπίτια όπου υπάρχουν βιβλιοθήκες, ύστερα από καταγγελίες γειτόνων, και τα καίνε, ώστε να εξαφανίσουν οτιδήποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί ανατρεπτικό και να καταπολεμήσουν την αμφισβήτηση και τον προβληματισμό που συνεπάγεται η ανάγνωσή τους.

Ο τίτλος του βιβλίου αναφέρεται στην θερμοκρασία αυτανάφλεξης του χαρτιού (της κλίμακας Φαρενάιτ), και αυτή είναι η ιστορία του Γκάι Μόνταγκ, που εκπαιδεύτηκε από το κράτος, μαζί με άλλους, για να βάζει φωτιά στα σπίτια που κρύβουν βιβλιοθήκες και βιβλία, και που εκτελεί τα καθήκοντά του όχι μόνο με ευσυνειδησία αλλά και μεγάλη ευχαρίστηση. Είναι παντρεμένος με την Μίλι, που μένει στο σπίτι, παίρνει ουσίες και διαθέτει το χρόνο της  παρακολουθώντας τηλεόραση. Όπως οι περισσότεροι, ζουν τη ζωή τους μέσα σε ομαδική ηλεκτρονική τρέλα, σε δωμάτια που οι τοίχοι τους είναι γιγαντιαίες οθόνες τηλεοράσεως και όλη νύχτα φορούν ακουστικά απ' όπου ξεχύνεται χείμαρρος μουσικής και ομιλιών. Ο τεχνοκρατικός πολιτισμός αποτελεί μια αποδεκτή και επιβαλλόμενη καθημερινότητα, ωστόσο υπάρχει πάντα μια μικρή μειονότητα αδιόρθωτων ρομαντικών και ιδεαλιστών.

Ο Γκάι, χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της εξουσίας, κάνει τη δουλειά του με συνέπεια και την απολαμβάνει, χωρίς να προβληματίζεται, επί χρόνια ολόκληρα, μέχρι που ένα βράδυ γνωρίζεται με ένα δεκαεφτάχρονο κορίτσι της γειτονιάς του, την Κλαρίς. Οι συναντήσεις και συνομιλίες τους θα προκαλέσουν μια κρίση συνειδήσεως στον Γκάι (Τι έδωσες στην πόλη, Μόνταγκ; Στάχτες. Τι δώσαμε ο ένας στον άλλον; Τίποτα.) πράγμα που θα τον οδηγήσει στην ανάγνωση ενός βιβλίου, στην γνωριμία με τον καθηγητή Φάμπερ αλλά και με ανθρώπους που αγαπούν τα βιβλία και φροντίζουν με κάθε τρόπο να μην χαθούν αυτά από τη συλλογική μνήμη. Με δυο λόγια θα οδηγηθεί στην παράβαση και την παρανομία και θα αγωνίζεται να γλιτώσει από το τερατώδες μηχανικό λαγωνικό της υπηρεσίας.

Ένα βιβλίο που αγαπήθηκε όσο λίγα στον 20ό αιώνα, εξακολουθεί να κάνει απανωτές εκδόσεις και να μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. 

***************************

Έγινε πρώτη φορά ταινία από τον Φρανσουά Τριφό το 1966 με τον Όσκαρ Βέρνερ και τη Τζούλι Κρίστι. 

************************

Τελευταία και λιγότερο επιτυχημένη μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη ήταν τον Μάιο του 2018 με τους Μάικλ Τζόρνταν, Σοφία Μπουτέλα και Μάικλ Σάνον.

******************************

ΥΓ. Να σημειώσουμε ότι ο συγγραφέας στην αρχή του βιβλίου του παραθέτει τη φράση του Χουάν Ραμόν Χιμένεθ, «Αν σου δώσουν χαρτί με γραμμές, γράψε στην πίσω όψη».

******************************

ΜΗ Μ' ΑΦΗΣΕΙΣ ΠΟΤΕ, Καζούο Ισιγκούρο - ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ Η ΤΑΙΝΙΑ

ΜΗ Μ΄ΑΦΗΣΕΙΣ ΠΟΤΕ, Καζούο Ισιγκούρο

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου

Εκδόσεις Ψυχογιός, 2018, Τρίτη Έκδοση

Σελίδες: 367

Η Κάθι, η Ρουθ και ο Τόμι μεγαλώνουν εσωτερικοί σ’ ένα απομονωμένο ίδρυμα στην αγγλική ύπαιθρο. Είναι ένα σχολείο με παράξενους, αυστηρούς κανόνες, όπου οι καθηγητές δεν παύουν στιγμή να υπενθυμίζουν στους μαθητές τους πόσο ξεχωριστοί είναι. Αλλά αυτό που τους κάνει ξεχωριστούς είναι μια ασύλληπτα σκληρή αλήθεια – και μια ακόμη πιο σκληρή μοίρα που τους περιμένει στον έξω κόσμο. Οι τρόφιμοι του Χάιλσαμ βρίσκονται εκεί για έναν συγκεκριμένο σκοπό. Για την ακρίβεια, έχουν φτιαχτεί γι’ αυτό τον σκοπό.

Ο νομπελίστας Καζούο Ισιγκούρο υπογράφει ένα δυστοπικό, εφιαλτικό μυθιστόρημα για την ίδια την ανθρώπινη φύση και την εύθραυστη ουσία της ζωής, που ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Booker, ενώ μεταφέρθηκε με επιτυχία και στον κινηματογράφο.(Οπισθόφυλλο).

Ο αναγνώστης γίνεται μάρτυρας της φαινομενικά φυσιολογικής καθημερινότητας των μαθητών του οικοτροφείου Χάιλσαμ, που βρίσκεται απομονωμένο σε κάποια ειδυλλιακή εξοχή της Αγγλίας. Όλα φαίνεται να εξυπηρετούν μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία, κάτω από την συνεχή φροντίδα των δασκάλων-κηδεμόνων τους. Γονείς, συγγενείς δεν υπάρχουν.

Οι μαθητές ζουν ασφαλείς, παίζουν παιχνίδια στην ύπαιθρο, δημιουργούν φιλικές σχέσεις, παροτρύνονται να είναι δημιουργικοί – η Μαντάμ επιλέγει τακτικά τις καλύτερες ζωγραφιές τους για την Γκαλερί της. Πέρα από το γνωστικό πεδίο, εκπαιδεύονται να υπακούουν στις εντολές και κατευθύνσεις των διδασκόντων και να μην αμφισβητούν το παραμικρό, ούτε από τη ζωή που τώρα ζουν, ούτε από τη ζωή που θα ζήσουν ως ενήλικοι και για την οποία τους ετοιμάζουν από την αρχή της ζωής τους. Τους τονίζουν διαρκώς πόσο ξεχωριστοί είναι, πως οφείλουν να προσέχουν τη φυσική τους κατάσταση και περνούν από ιατρικές εξετάσεις σχεδόν κάθε εβδομάδα. Όμως, για ποιον, για ποιον σκοπό γίνεται αυτό;

Μοναδικό βότσαλο στη λίμνη που ταράζει την ηρεμία του σχολείου Χάιλσαμ, αποτελεί η Δεσποινίδα Λούσι, η οποία τολμά να πιστεύει ότι δεν πειράζει αν κάποιος μαθητής δεν τα καταφέρνει με τη δημιουργικότητα, και θυμώνει, επειδή, όπως πιστεύει, οι μαθητές δεν διδάσκονται επαρκώς για το τι θα τους συμβεί αργότερα στη ζωή τους. Μετά το τέλος των σπουδών, οι μαθητές φεύγουν για τις Αγροικίες όπου μένουν ήδη οι παλιότεροι μαθητές και στη συνέχεια ένας-ένας θα πρέπει να τραβήξει τον προκαθορισμένο δρόμο του.

Σ’ αυτό το σημείο, και ενώ όλη η φοβερή αλήθεια σταδιακά αποκαλύπτεται, οι ελπίδες μπλέκονται με τις φήμες ή αλλιώς οι κρυφές ελπίδες δημιουργούν φήμες, αλλά και οι φήμες δημιουργούν ελπίδες, ότι, για παράδειγμα, η αληθινή αγάπη ενός ζευγαριού μπορεί να τους χαρίσει μια αναβολή για τον προκαθορισμένο δύσκολο και μάλλον σύντομο δρόμο τους, ένα μικρό, υπέροχο διάστημα ειρήνης και ελευθερίας, απόλυτα δικό τους. Τι θα αποδειχθεί, τελικά; Θα κρύβει η πραγματικότητα μια στάλα εκπληρωμένης προσδοκίας, μια φωτεινή ρωγμή στο γκρίζο, ή θα αποδειχτεί σκληρή και αναπόδραστη και κάθε σκέψη διαφυγής θα καταλήξει σε αδιέξοδο;

Το ΜΗ Μ΄ΑΦΗΣΕΙΣ ΠΟΤΕ είναι ένα δυνατό μυθιστόρημα, ξεχωριστό λόγω του δυστοπικού θέματος, αλλά και του αριστοτεχνικού τρόπου με τον οποίο ο συγγραφέας ξετυλίγει την χωρίς έντονη δράση ιστορία του, καταφέρνοντας να μας κρατάει σε ολοένα και μεγαλύτερη αγωνία μέχρι τις τελευταίες σελίδες. 

Είπαν για το βιβλίο: «Διαβάζεται απνευστί και σου ραγίζει την καρδιά. Ένα αριστούργημα εσωτερικής έντασης και κρυμμένης αγωνίας.» ΤΙΜΕ

"Αυτό το εξαιρετικό και τελικά μάλλον τρομαχτικά έξυπνο μυθιστόρημα δεν έχει να κάνει με την κλωνοποίηση, ούτε με το τι σημαίνει να είσαι κλώνος. Έχει να κάνει με το γιατί δεν εξεγειρόμαστε, γιατί δεν ξυπνάμε απλώς μια μέρα και δεν βγαίνουμε στο δρόμο κλαίγοντας και σπάζοντας τα πάντα, εξαιτίας της άγριας, εξοργιστικής και απόλυτα προσωπικής αίσθησης ότι η ζωή μας δεν ήταν ποτέ αυτό που θα μπορούσε να είναι." THE GUARDIAN

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ:

Ο ΚΑΖΟΥΟ ΙΣΙΓΚΟΥΡΟ γεννήθηκε στο Ναγκασάκι το 1954, αλλά μεγάλωσε στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει γράψει επτά μυθιστορήματα και ήταν υποψήφιος τέσσερις φορές για το Βραβείο Booker. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 50 γλώσσες και θεωρείται ένας από τους κορυφαίος Βρετανούς συγγραφείς. Το 1989, το μυθιστόρημά του ΤΑ ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙΑ ΜΙΑΣ ΜΕΡΑΣ, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ, τιμήθηκε με το Bραβείο Booker, μεταφράστηκε σε 24 γλώσσες και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή τον Άντονι Χόπκινς. Το 2017 απονεμήθηκε στον Ισιγκούρο το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά του Ο ΘΑΜΜΕΝΟΣ ΓΙΓΑΝΤΑΣ και ΜΗ Μ΄ ΑΦΗΣΕΙΣ ΠΟΤΕ, ενώ ετοιμάζονται και άλλα. Ζει στο Λονδίνο με τη σύζυγο και την κόρη του.

Η ΤΑΙΝΙΑ: Μη μ' αφήσεις ποτέ (Never let me go), 2010

Το τρέιλερ της ταινίας: https://www.youtube.com/watch?v=sXiRZhDEo8A

Μέσα στο βιβλίο αναφέρεται ένα μουσικό άλμπουμ, το Songs after dark, της τραγουδίστριας Judy Bridgewater, και ιδιαίτερα το τραγούδι Never let me go (Μη μ' αφήσεις ποτέ), που είναι το αγαπημένο της Κάθυ και που έδωσε και τον τίτλο στο μυθιστόρημα. Είναι όλα προϊόντα της φαντασίας του συγγραφέα. Ωστόσο, για τις ανάγκες της ταινίας δημιουργήθηκε το αντίστοιχο τραγούδι το οποίο μπορείτε να ακούσετε εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=4UX6tzE7P44 και το οποίο στην πραγματικότητα τραγουδάει η εκπληκτική Jane Monheit.