ΥΠΑΤΙΑ, Δημήτρη Βαρβαρήγου (2)

Η γυναίκα που πλήρωσε με τη ζωή της το δικαίωμά της να αντιστέκεται στο σκοτάδι

Γράφει η Αγγελική Μπούλιαρη-Αργυράκη

Φιλόλογος-συγγραφέας

ΥΠΑΤΙΑ

Είδος:             Ιστορικό Μυθιστόρημα

Συγγραφέας: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΒΑΡΗΓΟΣ

Σελίδες:         490

Εκδόσεις:      ΜΠΑΤΣΙΟΥΛΑΣ, 2014

Τι ήξερα εγώ για την Υπατία; Με αιδώ, ομολογώ, τίποτα άλλο παρά ότι ήταν ένα ουσιαστικό γένους θηλυκού, που μου θύμιζε το αξίωμα του υπάτου και της θητείας του (υπατείας). Βλέπετε, η γυναίκα που αντιστάθηκε στον σκοταδισμό μέχρι και την τελευταία της πνοή, παρέμεινε επί αιώνες επιμελώς κρυμμένη στο σκοτάδι. Χρειάστηκε μια ταινία, η AGORA , με τη σπουδαία Ρέιτσελ Βάις, το 2009, για να μάθω ότι η Υπατία που έζησε στην Αλεξάνδρεια (370-416 μΧ) ήταν μαθηματικός, αστρονόμος και φιλόσοφος, δίδασκε τις επιστήμες αυτές, αλλά και μελετούσε αδιάκοπα για να βρει απαντήσεις σε ερωτήματα και να επεκτείνει το πεδίο της γνώσης. Ταυτοχρόνως, έμαθα και για το τραγικό και βίαιο τέλος της, τίμημα με το οποίο πλήρωσε όχι μόνο τις πεποιθήσεις της περί ανεξιθρησκείας, ελευθερίας, δικαιώματος στη γνώση και στην επιλογή ζωής, που την έφεραν σε αντίθεση με το κοινωνικό, πολιτικό και θρησκευτικό κατεστημένο της εποχής, αλλά και το ίδιο το γεγονός ότι γεννήθηκε γυναίκα και μάλιστα με πνεύμα ισάξιο ανδρών επιστημόνων της εποχής της, καθώς επίσης και την τόλμη να εισχωρήσει και να διεκδικήσει τη θέση της σ’ αυτόν τον ανδρικό κόσμο. 

Ατυχώς, αγνοούσα ότι ήδη, προτού ακόμη εισχωρήσω στον κόσμο του διαδικτύου, ένας Έλληνας συγγραφέας, ο Δημήτρης Βαρβαρήγος, μετά από πολυετή έρευνα και μόχθο, είχε συγγράψει και εκδώσει βιβλίο του με τίτλο και θέμα ακριβώς αυτό: ΥΠΑΤΙΑ.

Το βιβλίο με συνεπήρε και ως αναγνώστρια ένιωσα την πληρότητα και τη χαρά που φέρνει η ανάγνωση ενός πολύ καλού βιβλίου. Με την έντιμη, συνεπή και ανθρωπιστική γραφή του ο συγγραφέας με κέρδισε, έτσι ώστε να θέλω να διαβάσω και τα επόμενα αλλά και τα προηγούμενα βιβλία του.

Με αυτό το ιστορικό μυθιστόρημά του ο κ. Βαρβαρήγος μας ξεναγεί στην περίφημη Αλεξάνδρεια, σε μια δύσκολη εποχή, όταν φθίνει ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός και κηρύσσεται παράνομη η ελληνική φιλοσοφία, υπό την πίεση φανατικών του Ιουδαϊσμού αλλά και του χριστιανισμού που πλέον αποτελεί επίσημη θρησκεία του κράτους. Η Υπατία του μας πληροφορεί, μας προβληματίζει, διευρύνει τις γνώσεις μας, την οπτική γωνία μας, τον τρόπο σκέψης μας, και μας προτρέπει να ερευνούμε αδιάκοπα την κληρονομιά μας. 

Βρήκα έξοχη την αναπαράσταση της εποχής, με τα διάφορα ρεύματα και τις τάσεις στη φιλοσοφία, τη θρησκεία, την πολιτική, τις επιστήμες, και πάνω απ' όλα γοητευτική και συγκινητική τη σύνθεση της αγνής, καθαρής και δυνατής προσωπικότητας της Υπατίας, χωρίς να υπολείπονται σε πληρότητα και όλοι οι άλλοι χαρακτήρες του βιβλίου. Καταγράφονται ήθη και έθιμα της εποχής και παρουσιάζεται με αδρές πινελιές η καθημερινή ζωή των κατοίκων.

Οι διάλογοι, αληθοφανείς, με λόγο που κυλάει αβίαστα, σαν να παρακολουθείς πραγματική συζήτηση, πότε ανήσυχων πνευμάτων πότε απλών ανθρώπων, χωρίς περιττά στολίδια ή πομπώδεις εκφράσεις, φωτίζουν πρόσωπα και καταστάσεις.  

Οι επικεφαλίδες, που λειτουργούν και ως μικροί, ανεξάρτητοι θησαυροί, συμπυκνώνουν είτε το βαθύτερο στοχασμό του συγγραφέα πάνω σε κάθε κεφάλαιο, είτε αποδίδουν την κατάσταση γύρω από την Υπατία, και άλλοτε τον χαρακτήρα και τα πιστεύω της φιλοσόφου.

Όλα αναδείχτηκαν όπως έπρεπε και με τον καλύτερο τρόπο μέσω της εξαιρετικής γραφής του κ. Δημήτρη Βαρβαρήγου. Γραφή ωραία, ουσιαστική, χωρίς υπερβολές, με αίσθηση οικονομίας, με αγάπη προς το κείμενο και τον αναγνώστη, με περιγραφές ακριβείς, ιδιαίτερες  και χαρισματικές, ακόμα και όταν πρόκειται για τα δύσκολα και τα βίαια, αφού ο συγγραφέας διαθέτει το δικό του μαγικό πέπλο από λέξεις, με το οποίο τυλίγει τα γεγονότα και τα προσφέρει στον αναγνώστη, έτσι ώστε εκείνος να τα μαντέψει, να τα αντέξει και να τα δεχτεί.

Στις σελίδες του βιβλίου ξεδιπλώνονται ηθικά διλήμματα, συγκρούσεις συμφερόντων και ιδεών καθώς και οι απόψεις της Υπατίας, ενός πραγματικά ελεύθερου πνεύματος, για την πίστη, τη γνώση, την ηθική, τον έρωτα, την ελευθερία, το θάνατο, την ευτυχία, τη μεταφυσική.

Είναι πάρα πολλά τα σημεία που κέντρισαν το ενδιαφέρον μου και αποτυπώθηκαν στη μνήμη μου, αλλά επειδή ο καθένας μας βρίσκει σ' ένα βιβλίο τους δικούς του προσωπικούς θησαυρούς, αρκούμαι να αναφέρω μόνο λίγα από αυτά.

Στη σελίδα 83, βρίσκουμε μια συνοπτική αλλά πλήρη παράθεση της έννοιας του Χριστιανισμού (ισότητα, φιλαλληλία, αγάπη) καθώς και τη συγκλονιστική δήλωση της Υπατίας, "Έχω δικαίωμα να αντισταθώ στο σκοτάδι". Λέτε γι' αυτό, αιώνες μετά, να δόθηκε το όνομά της σ' ένα αστέρι; (Το 1884, όταν ανακαλύφθηκε ο αστεροειδής 238, ονομάστηκε Υπατία). Λίγο παρακάτω, ωστόσο, στη σελίδα 97, συναντάμε το υποκριτικό πρόσωπο ενός αξιωματούχου χριστιανού.

Στη σελίδα 147, η Υπατία δηλώνει: " Η αρρώστια της γης είναι οι άνθρωποι που προσπαθούν να επιβάλλουν τις ιδέες και απόψεις τους πάνω σε θέματα που άλλοι είναι αντίθετοι, είτε επειδή γνωρίζουν, είτε επειδή είναι αμαθείς". Νομίζω ότι και σήμερα επίκαιρη είναι η φράση αυτή.

Στη σελίδα 192, η Υπατία αναρωτιέται: "Το να παραιτηθώ από τα πιστεύω μου είναι λήψη μέτρων;" ενώ στη σελίδα 462 ο Πέτρος συμπεραίνει για την ίδια: "Γνωρίζεις πολλά, μα όχι τη μεγαλύτερη τέχνη απ’ όλες, πώς να επιβιώσεις". Ίσως και να μην ήθελε να τη γνωρίσει αυτή την τέχνη, να μην την ενδιέφερε. Παρακαλάει μόνο μυστικά στη σελίδα 464, να προλάβει να ελευθερωθεί (δηλαδή, το πνεύμα της  να εγκαταλείψει το σώμα της) πριν τη συντριβή της.

Το βιβλίο κλείνει υπέροχα με το 19ο κεφάλαιο, μεστό σε ιδέες και νοήματα, και πρωταγωνιστή αυτόν που έμεινε πίσω για να βαστάξει το φορτίο της θλιβερής απώλειας και να αποδώσει την τέφρα της αγαπημένης του στο σύμπαν: τον Ορέστη. Στη σελίδα 470, ο Ορέστης σκέφτεται τα ατέλειωτα και αναπόφευκτα πάρε-δώσε των θνητών με τη μοίρα, που "ποτέ δεν χαρίζεται απόλυτα, αλλά με την πρώτη ευκαιρία παίρνει πίσω περισσότερα απ' όσα πρόσφερε", και στη σελίδα 474, ο ίδιος, μέσα στο ξέσπασμα της οδύνης του, αναφωνεί: "Πόλη μου, μαζί με την αγαπημένη μου σβήνει η ιερή σου φλόγα", μαντεύοντας έτσι το τέλος του ελληνιστικού κόσμου και την αρχή του σκοταδισμού-μεσαίωνα.

Τα λόγια του Ορέστη, στις δύο τελευταίες σελίδες του βιβλίου, προτρέπουν και καλούν όλους όσοι αγαπούν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, τη γνώση και το πνεύμα, σε ένωση με το παρελθόν και συνέχεια: "Αίολε, δείξε μου τη μάνητά σου, να φουσκώσει τα πανιά των αποφάσεών μας, να ταξιδέψουμε στα πέρατα της γης. Ναύτες, λάμνετε τα κουπιά να βρεθούμε στα όνειρα που χάθηκαν, μέσα στο λαμπρό παρελθόν που αγάπησε... Κι όλοι εσείς, που κηλιδώσατε με το αίμα της τ' όνομά Του, μάθετε πως δεν θα μπορέσετε να αποφύγετε μέσα στο πανίσχυρο σύμπαν το παρελθόν που στέκει ζωντανό εμπρός μας και μας καλεί να ενωθούμε μαζί του, για να μη χαθεί η αρχαία γνώση, το κάλλος και το ιερό του πνεύμα. Είμαστε οι επίγονοι των πρωτοπόρων του μέλλοντος."

Η «Υπατία» αναδεικνύει έξοχα το μεγαλείο μιας γυναίκας υπεύθυνης, σοβαρής και αφιερωμένης στα ελληνικά ιδεώδη, της φιλοσόφου και επιστήμονος Υπατίας, και με αφορμή την τραγική κατάληξή της, επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά ότι ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία μόνο κακά σπέρνουν και θερίζουν, ενώ παράλληλα θίγει ένα θέμα ταμπού, ότι θύματα δεν υπήρχαν μόνο ανάμεσα στους οπαδούς του χριστιανισμού, αλλά και ανάμεσα σε όσους δεν είχαν ασπασθεί τη νέα θρησκεία.

Εν κατακλείδι, Η ΥΠΑΤΙΑ του Δημήτρη Βαρβαρήγου, είναι ένα από τα καλύτερα ιστορικά μυθιστορήματα που έχω διαβάσει!

Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: 4ος αιώνας, μ.Χ. Η φημισμένη Αλεξάνδρεια πνίγεται στο κρασί των καπηλειών, στις ηδονές των γυναικών του δρόμου, στις δεισιδαιμονίες, στις φιλοσοφικές διαφορές, στις διαμάχες των θρησκευτικών φανατισμών και στους φονικούς διωγμούς των εθνικών. Μέσα σε αυτή τη διαφθορά, η Υπατία, αφοσιωμένη στα ελληνικά ιδεώδη διδάσκει στο πανεπιστήμιο, στους δρόμους και στο σπίτι της το αστείρευτο ελληνικό πνεύμα. Αυτή η σοβαρή ευθύνη δεν της στερεί το γυναικείο ένστικτο και στο πρόσωπο του χριστιανού έπαρχου Ορέστη, βρίσκει τον έμπιστο φίλο και άντρα. Η φιλία και ο πλατωνικός δεσμός που αναπτύσσεται ανάμεσά τους ενοχλεί τον κλήρο που δεν αργεί να στραφεί εναντίον της, να της προσάψει κατηγορίες ως μάγισσας και υποκινήτριας εχθρικών ενεργειών εναντίον του. Συλλαμβάνεται, οδηγείται στην εκκλησία και δολοφονείται... Ο αγώνας δύο ανθρώπων γεμάτος ηθικό χρέος απέναντι στις ηγετικές θέσεις που κατέχουν και στις κοινωνικές συνθήκες της θρησκόληπτης φανατικής εποχής προσπαθούν, κρυφά, να ζήσουν την απλή ζωή να γευτούν τα πάθη της και τις μεγάλες στιγμές μιας ανομολόγητης αγάπης, χωρίς ποτέ να καταφέρουν να την εκφράσουν...

Σημείωση: Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Α-τύπος, τεύχος 01, Οκτώβριος 2019

https://atnews.gr/%ce%b1%cf%84%cf%8d%cf%80%ce%bf%cf%82-%ce%bc%ce%b7%ce%bd%ce%b9%ce%b1%ce%af%ce%b1-%ce%b5%cf%86%ce%b7%ce%bc%ce%b5%cf%81%ce%af%ce%b4%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b4%ce%ae%ce%bc%ce%bf-2/

ΚΑΡΜΠΟΝ, Γιώργος Κούβας

ΚΑΡΜΠΟΝ, Γιώργος Κούβας 

Μυθιστόρημα - Εκδόσεις ΚΙΧΛΗ, 2017 - Σελίδες 245 

Ο Άρης Κοντός, ένας άτολμος, εσωστρεφής αντιήρωας, προικίζεται ξαφνικά με οξύτατη ακοή· ένα σπάνιο χάρισμα που του δίνει τη δυνατότητα να συλλαμβάνει ήχους από γειτονικά διαμερίσματα αλλά και θορύβους της πόλης. Κι ενώ αρχικά ενοχλείται από το ηχητικό πανδαιμόνιο, οι απόηχοι που προέρχονται από το ρετιρέ τον δελεάζουν, με αποτέλεσμα να εθιστεί στην κρυφακοή και τη μίμηση της καθημερινής ζωής του ζωγράφου Φίλιππου Ροδόπουλου. Μια παρεκκλίνουσα πορεία στο βασίλειο των ήχων αρχίζει. Ο ήρωας στήνει ηχοπαγίδες κι απλώνει ηχονήματα, επιθυμώντας να πραγματοποιήσει ένα κρυφό του όνειρο: να κατακτήσει τις κορυφές της Τέχνης. Οδηγείται όμως σε εξύψωση ή μήπως σε ελεύθερη πτώση; 

Στο αδιέξοδο όπου θα βρεθεί ο ήρωας, όταν θα αποκαλυφθεί το σχέδιό του και εκείνος θα ξεγυμνωθεί, οι στοχασμοί του θα επιφέρουν την κάθαρση της ψυχής του, και τότε, με οδηγό τα χελιδόνια της Αλεξάνδρειας του παππού του, θα αναζητήσει νέες αυθεντικές διαδρομές, λιγότερο περίπλοκες και επικίνδυνες: «Παγωμένος αέρας θα με φυσήξει στο πρόσωπο. Μπροστά θα υπάρχει μονάχα η ελπίδα. Ελπίδα βαμμένη στα χρώματα της θάλασσας. Χελιδόνια της Αλεξάνδρειας θα μου δείξουν τον δρόμο. Θα τα ακολουθήσω έχοντας για ταυτότητα μια αγάπη που ριζώνει στην καρδιά και για αποσκευή το ζωγραφισμένο με παράνομες ζωές σεντόνι». 

Ακροβατώντας ανάμεσα στο δραματικό και το κωμικό στοιχείο, το Καρμπόν, είτε μιλά για την ηρωική έξοδο από τη μετριότητα της καθημερινής ζωής, είτε για την αναζήτηση της προσωπικής ταυτότητας, είτε για τη σχέση αυθεντικού και αντιγράφου, παραμένει ανοιχτό σε διαφορετικές αναγνώσεις. 

Το ΚΑΡΜΠΟΝ* είναι έξυπνο, πρωτότυπο, ενδιαφέρον, εντυπωσιακά καλογραμμένο. Δεν θυμίζει σε τίποτα πρώτη συγγραφική εμφάνιση, αντιθέτως, το επιδέξιο ξεδίπλωμα της πλοκής, η τέλεια σκιαγράφηση της προσωπικότητας του ήρωά του, ενός καθημερινού ήρωα της απλής ζωής, με τις αδυναμίες και τα τρωτά σημεία του, η περιγραφή του φιλόδοξου σχεδίου που συλλαμβάνει ο ήρωας και της εκτέλεσης από τον ίδιο – να αντιγράψει, σαν με καρμπόν, ακόμα και στην παραμικρή λεπτομέρεια, τη ζωή του ζωγράφου στο ρετιρέ, μέχρι του σημείου να μεταλλαχθεί σε κάποιον άλλο - όλα δηλώνουν έναν έμπειρο τεχνίτη του λόγου, του οποίου περιμένουμε ανυπόμονα το επόμενο έργο! 

*Το ΚΑΡΜΠΟΝ υπήρξε φιναλίστ στη βραχεία λίστα τριών λογοτεχνικών βραβείων. 

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο Γιώργος Κούβας γεννήθηκε το 1974 στην Κόρινθο. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και έκανε μεταπτυχιακά στη διοίκηση επιχειρήσεων. Από το 2011 ζει στην Ελβετία, όπου εργάζεται ως σχεδιαστής καινοτόμων ιατρικών συσκευών. Το 2017 εντάχθηκε στην επιστημονική ομάδα του κέντρου Wyss στη Γενεύη, που υποστηρίζει την ανάπτυξη εφαρμογών νευροτεχνολογίας για ασθενείς με νευρολογικές δυσλειτουργίες. Ξεκίνησε τη συγγραφική του δραστηριότητα με τεχνικά κείμενα. Δημοσίευσε επιστημονικά άρθρα σε διεθνείς εκδόσεις. Το ΚΑΡΜΠΟΝ είναι το πρώτο του μυθιστόρημα. 

ΑΓΓΕΛΙΚΑ Η ΜΑΝΤΕΝΟΥΤΑ, Ελένη Κεκροπούλου

ΑΓΓΕΛΙΚΑ Η ΜΑΝΤΕΝΟΥΤΑ

Το μυθιστόρημα για την πραγματική ζωή της μητέρας του Διονυσίου Σολωμού

ΑΓΓΕΛΙΚΑ Η ΜΑΝΤΕΝΟΥΤΑ

της Ελένης Κεκροπούλου

Εκδόσεις Ωκεανός, 2010

Σελίδες 560

Οπισθόφυλλο:

Το όνομά της Αγγέλικα Νίκλη. Όμορφη σαν την ίδια την αναδυομένη Αφροδίτη.

Ο πατέρας της, ένας κατατρεγμένος Μανιάτης, θύμα της φτώχιας και της ανάγκης, την πούλησε στον βαθύπλουτο «Ταμπακιέρη», τον  Ζακυνθινό κόντε Σαλαμόν. Αυτός θα απαρνηθεί τη γυναίκα του και τα παιδιά του, και θα απειλήσει με αποκλήρωση τον νόμιμο γυιό του Ροβέρτο, επειδή συντάχθηκε με τους Δημοκρατικούς που αγωνίζονταν για  την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα. 

Από την ανίερη ένωση του ηλικιωμένου κόντε με την μικρή ερωμένη του, θα γεννηθούν τρεις γυιοί. Ο πρώτος θα γίνει ένας σπουδαίος ποιητής. Ο δεύτερος σημαντική πολιτική προσωπικότητα των Επτανήσων. Και ο τρίτος, γυιός μεταθανάτιος του κόντε, θα χάσει όλα του τα προνόμια. Μετά από χρόνια, θα αγωνιστεί για να κερδίσει το όνομα και την περιουσία που του στέρησαν τα δυο  μεγαλύτερα αδέρφια του. Θα αγωνιστεί και για την χαμένη τιμή της μάνας του, σε μια δίκη που θα αφήσει εποχή στα Επτάνησα. Την Δίκη των αδελφών Σολομών.

Αυτό το βιβλίο δεν θα γραφόταν ποτέ, όπως αποκαλύπτει η συγγραφέας στο Σημείωμα που παραθέτει στο τέλος του βιβλίου, αν η ίδια δεν είχε πάθος με την ποίηση του Σολωμού και μανία να μαζεύει και να διαβάζει ό,τι γραφόταν για τον μεγάλο μας ποιητή. Η μελέτη αυτή της βιογραφίας του την οδήγησε στον εντοπισμό κάποιων παραποιημένων ημερομηνιών και της δημιούργησε πολλά ερωτήματα. Για παράδειγμα, μεγαλώνανε την ηλικία της Αγγέλικας, για να μη φαίνεται ότι ήταν παιδί, όταν ο γέρο-κόντες την έκανε μαντενούτα του και γέννησε τον Διονύσιο, και επίσης μεγαλώνανε την ηλικία του κόντε για να φανεί πως δεν μπορούσε, υπερήλικας ών, να συνουσιασθεί και να τεκνοποιήσει ένα τρίτο παιδί.

Η περιπέτεια της συγγραφέως με την Αγγέλικα Νίκλη ξεκίνησε, όταν έπεσε στα χέρια της το βιβλίο «Ο Σολωμός δέσμιος του Νομικού Καθεστώτος της Εποχής του», του Δημητρίου Χρ. Καπάδοχου, το οποίο της έλυσε κάποιες σημαντικές απορίες και της έδωσε το έναυσμα να γράψει, «όχι για τον Διονύσιο Σολωμό, αλλά για εκείνο το κοριτσάκι που υπήρξε η μητέρα του και που τόσο το περιφρόνησαν και το διέσυραν, στην ανόητη προσπάθειά τους να αγιοποιήσουν τον Σολωμό, οι βιογράφοι του. Όμως οι μεγάλοι ποιητές δεν χρειάζονται φωτοστέφανο αγίου. Άλλωστε οι άγιοι δεν είναι ποιητές και σίγουρα οι μεγάλοι ποιητές δεν είναι άγιοι».

Ακολούθησαν πολλαπλές και πολυεπίπεδες αναγνώσεις του έργου του Λίνου Πολίτη για τον Σολωμό καθώς και του Σωκράτη Καψάσκη. Επίσης η συγγραφέας μελέτησε οτιδήποτε έγραψαν για τον ποιητή οι: Πολυλάς, Παλαμάς, Ψυχάρης, Κριαράς, Τυπάλδος, και άλλοι. Τέλος όλα τα επίσημα έγγραφα που παρουσιάζονται στο βιβλίο όπως διαθήκες, δικόγραφα, ληξιαρχικές πράξεις, ομιλίες επισήμων, είναι όλα γνήσια.

Το μυθιστόρημα «Αγγέλικα η μαντενούτα» χαρακτηρίζεται ως ένα από τα καλύτερα ιστορικά μυθιστορήματα, ένα θαυμάσιο βιβλίο, με υπέροχη γλώσσα και ζωντανές περιγραφές, με εξαιρετική απόδοση της εποχής και φυσικά ενδιαφέροντες χαρακτήρες. Είναι ένα βιβλίο-ύμνος στη γυναίκα και μάνα!

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Η Ελένη Κεκροπούλου γεννήθηκε στον Ζυγό της Καβάλας, αλλά μεγάλωσε στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας. Σπούδασε στο Καποδιστριακό πολιτικές επιστήμες και νομικά, καθώς και ξένες γλώσσες. Εργάζεται στον εκδοτικό χώρο εδώ και τριάντα έξι χρόνια ως μεταφράστρια, επιμελήτρια, εκδότρια και συγγραφέας.