Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2016

Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ για τη "ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΠΟΝΟΥ"



Με φίλο οικείο τη «Νοσταλγία του παλιού πόνου» της ποιήτριας Αγγελικής Μπούλιαρη,
…γράφει ο Θεόφιλος Γιαννόπουλος

«…τη χαμένη αθωότητά μου ψάχνω…»[1] επανέλαβα διαβάζοντας ψιθυριστά την ανοικτή ποιητική συλλογή μπροστά μου. Θρόιζε ταξιδιάρικα η θάλασσα απέναντί μου. Θρόιζε ταξιδιάρικα η θάλασσα και μέσα μου. Φως αναστήθηκε για μια στιγμή στο πρόσωπό μου, μα έπειτα κρύφτηκε κι αυτό κάτω από το σκοτάδι της πόλης…

Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης ήταν από πάντα μια κρυψώνα προσωπική, ολοδική μου, να εξομολογούμαι και να χαράζω ποιήματα στα κύματα και να τ’ αφήνω να φεύγουν μακριά. Κάποτε στα εφηβικά μου χρόνια έφευγα από το σχολείο και ερχόμουν εδώ, να σημαδέψω τα λευκά χαρτιά που κουβαλούσα, με σκέψεις μου, κι έπειτα να τα σκίσω κομμάτια, προσφορά στον άνεμο…

Αυτή την ώρα, επέλεξα ως μοναδική συντροφιά τούτη την ποιητική συλλογή και τίποτε άλλο. Μήτε χαρτί, ούτε μελάνι, όπως συνήθιζα πάντα. Αιτία στάθηκε τόσο ο τίτλος της, «Η νοσταλγία του παλιού πόνου», όσο και το γεγονός πως με μια γρήγορη αναγνώριση στις σελίδες της, με έκανε να την νιώσω ως Φίλο οικείο. Που θα μου ομολογήσει όλα του τα μυστικά ακούγοντας με κατανόηση και τα δικά μου.

Η ποιήτρια Αγγελική Μπούλιαρη αποτυπώνει στις γραφές της όλα εκείνα τα ανθρώπινα συναισθήματα που έχουν αιτία να εμμένουν και να μας συντροφεύουν σε κάθε μας χαμόγελο και δάκρυ, μοναξιές και στιγμές με αγαπημένους μας ανθρώπους. Το έργο της είναι νοσταλγικά αιχμηρό και αναγκαίο συνάμα, χρησιμοποιώντας λόγια σιωπηλά, για να τα νιώσει όσο γίνεται βαθύτερα η ψυχή. Γιατί:

«Φωνάζουν όσοι δεν έχουν τίποτα να πουν.
Σωπαίνουν όσοι τους αρρωσταίνει η σκέψη.
Φωνάζουν οι ανόητες χαρές.
Σωπαίνουν οι λυπημένες σκέψεις.»[2]

Οι εικόνες, τα συναισθήματα και οι μουσικές που άδραξα από τις λέξεις, ήταν γεμάτες με προσωπικά ερωτηματικά, που αν τα λογιστείς όπως τους πρέπει, θα είναι η αφετηρία για την άφεση που αποζητάς.
Άλλωστε, για ν’ αποφύγεις το σκοτάδι που σε πνίγει, χρειάζεται να διαλέξεις συγκεκριμένους δρόμους για να διαβείς:

«Διαγραφή.
Ένα βήμα μπροστά.
Αν έβρισκες τη δύναμη να ξαναγεννηθείς;»[3]

Γιατί η πορεία όλων μας είναι κοινή. Όμοια τα σημάδια που ακολουθούμε, αποκτούμε κι αποφεύγουμε:

«Μ’ υπομονή κλειστές πόρτες θα μετράω.
Τον δρόμο θα μου φράζουν εμπόδια αόρατα,
μα θα χτυπάω γροθιές στους πελώριους τοίχους.
Με χέρια ματωμένα θα λευτερώσω το πέρασμά μου.»[4]

Πήρα μια ανάσα μπολιάζοντας μέσα μου αρώματα γεμάτα από θάλασσα, ουρανό και παρελθόν. Έκλεισα το βιβλίο, σταύρωσα τα χέρια και απέμεινα να αναλογίζομαι ξανά το σημείο απ’ όπου ξεκίνησα, αφήνοντας το βλέμμα να ξεχυθεί στο άπειρο μπροστά μου:

«Τη χαμένη μου αθωότητα ψάχνω,
Τη στραγγισμένη ευαισθησία μου ζητώ.
Το πρόσωπό μου στους καθρέφτες κοιτάζω,
Δεν με γνωρίζω, δεν με καταλαβαίνω.»[5]

Αποσώνω την σκέψη και σηκώνομαι να χαιρετίσω ένα καράβι που φεύγει, χάνεται στον ορίζοντα. Το τελευταίο γι’ απόψε…

  
Από την ποιητική συλλογή «Η νοσταλγία του παλιού πόνου» - Αγγελική Μπούλιαρη, Άνεμος Εκδοτική, 2015:
[1] και [5] Σελίδα 25, «Χαμένη αθωότητα»
[2] Σελίδα 33, «Η φωνή και η σιωπή»
[3] Σελίδα 11, «Στ’ ορκίζομαι»
[4] Σελίδα 24, «Πορεία (β)»


Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2016

ΤΟ ΜΗΔΕΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ, του Άρθουρ Καίστλερ


ΤΟ ΜΗΔΕΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ
Συγγραφέας: ΑΡΘΟΥΡ ΚΑΙΣΤΛΕΡ
Τίτλος πρωτοτύπου: DARKNESS AT NOON (Σκοτεινιά το μεσημέρι)
Πρώτη έκδοση: 1940
Απόδοση στα Ελληνικά: ΒΑΣ. Λ. ΚΑΖΑΝΤΖΗΣ
Σελίδες: 243
Εκδόσεις: ΚΑΚΤΟΣ, 1974, 1991



«Το "Μηδέν και το Άπειρο" έχει ως κεντρικό θέμα τις μεγάλες διαγραφές της σταλινικής περιόδου στη Σοβιετική Ένωση και τις δίκες της Μόσχας. Παρά την ιδιαιτερότητα του θέματος, είναι ένα βιβλίο που δεν καταδικάζει και δεν αφορίζει πρόσωπα και καταστάσεις. Αντίθετα, αφήνει τον αναγνώστη να τριγυρίσει μόνος του στα μονοπάτια της ιστορίας, να σκεφτεί και να αναρωτηθεί, να διαβάσει μέσα από πολλαπλές αναγνώσεις τις διαδρομές της ιστορίας. … Ένα εξαιρετικό βιβλίο που αναδεικνύει τις παγίδες της οχύρωσης πίσω από την ιδεολογία, τη δύσκολη επιλογή της ισορροπίας ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, ανάμεσα στο κόμμα και την κοινωνία.» (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου, ο Ρουμπάσωφ, υψηλά ιστάμενος στην κομματική εξουσία, αντιλαμβάνεται πως έχει έρθει και γι’ αυτόν η ώρα της πτώσης και του τέλους. Μετά την πρώτη φορά που συνελήφθη, βλέπει συνέχεια τον ίδιο εφιάλτη: Άντρες του Λαϊκού Κομισαριάτου έχουν έρθει για να τον συλλάβουν και βροντοχτυπούν την πόρτα του, ενώ εκείνος προσπαθεί να φορέσει τη ρόμπα του αλλά δεν το καταφέρνει, επειδή το ένα μανίκι είναι γυρισμένο ανάποδα. Μέχρι που ο εφιάλτης γίνεται πραγματικότητα, και ο Ρουμπάσωφ οδηγείται στη φυλακή ως «εχθρός του λαού», κατατρεγμένος από τους πρώην συντρόφους του.

Εκεί, όταν δεν ανακρίνεται, κάνει τον απολογισμό της ζωής του και της διαδρομής που ακολούθησε, θέτοντας πολιτικά και  φιλοσοφικά ερωτήματα, γύρω από τον ρόλο του ατόμου μέσα στις συλλογικές δομές, την ευθύνη του κομματικού μηχανισμού απέναντι στην κοινωνία, τη δυνατότητα της κριτικής και της αναθεώρησης πολιτικών και στρατηγικών, αλλά και την έννοια της συνθηκολόγησης με τους αντιπάλους:


Υπήρχε διαφορετικός δρόμος ή μήπως η ατομική γνώμη έπρεπε να "χαθεί" μέσα στις αλλαγές της ιστορίας; 
Τι ήταν η Επανάσταση (1917); 
Γιατί έγινε; Πέτυχε τους στόχους της; 
Πού ήταν, επιτέλους, η Γη της Επαγγελίας; 
Υπάρχει, τάχα, τέτοια Γη για την περιπλανώμενη ράτσα των ανθρώπων;

Αναρωτιέται αν η αρετή ενδιαφέρει την ιστορία, αν το ψέμα εξυπηρετεί περισσότερο από την αλήθεια, αν είναι σωστή η ατιμωρησία των εγκλημάτων και αν είναι εφικτή η πρόληψη των σφαλμάτων. 
Τον προβληματίζουν οι έννοιες της δικαιοσύνης και της ισότητας, καθώς και η φύση και δομή της εξουσίας. 
Συνειδητοποιεί πως δεν πιστεύει πλέον στο δικό του αλάθητο και γι’ αυτό το λόγο είναι χαμένος…

Εν κατακλείδι: Συναρπαστικό, πολιτικό αλλά και φιλοσοφικό-κοινωνικό βιβλίο, που εξετάζει κυρίως τη φύση, τη δομή και τους μηχανισμούς άσκησης της εξουσίας, η οποία καταφέρνει να μετατρέψει τον ποντικό σε γάτα, τον θύτη σε θύμα, τον κατώτερο ιεραρχικά σε ανώτερο, τον φίλο σε εχθρό και τον αγαπημένο σε προδότη. 

Η εξουσία δεν είναι αθώα, ούτε είναι σωτήριες η πειθαρχία στην ιεραρχία και η προσήλωση σε πιστεύω που έχουν χάσει τη σύνδεση με την πραγματικότητα... 

Ένα από τα σημαντικότερα «βιβλία ιδεών» για αναγνώστες με ελεύθερο μυαλό που αγαπούν την ιστορία και την έρευνα των γεγονότων και της ανθρώπινης φύσης.

Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2015

ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ, Δημήτρης Στεφανάκης

ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ 
Δημήτρης Στεφανάκης
Εκδόσεις Ψυχογιός 
Σελίδες 554




Εξώφυλλο - ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ


Λίγα λόγια

Στο Παρίσι του 1939 ο νεαρός Γάλλος δημοσιογράφος Φιλίπ Τεμπό αναζητά στοιχεία για το παράνομο ειδύλλιο μιας Ισπανίδας δούκισσας και ενός Έλληνα εμπόρου όπλων. Η ζωή του τελευταίου γεννά πολλά ερωτηματικά για την καταγωγή του, τη δράση και την πολιτική επιρροή του. Ποιος ήταν εντέλει ο άνθρωπος που μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο θεωρήθηκε ο πλουσιότερος στον πλανήτη;
Την απάντηση δίνει ο παλιός αναρχικός Μιγκέλ Θαραμπόν. Μέσα από τις διηγήσεις του αναδεικνύεται ένας κόσμος συνωμοσίας, παρασκηνιακής πολιτικής και άνομου κέρδους. Μια κοινωνία σκιών γράφει Ιστορία ερήμην των απλών ανθρώπων, και γεγονότα που σημάδεψαν τον εικοστό αιώνα, όπως η Μικρασιατική Καταστροφή, φαντάζουν εμπνεύσεις ενός αμείλικτου πρωταγωνιστή.
Ο μυστηριώδης Έλληνας δίνει το «παρών» σε κάθε μεγάλη στιγμή: νέα όπλα, αποικιακοί πόλεμοι, πολιτικά σκάνδαλα, μυστικές υπηρεσίες, αγώνας για την αναγέννηση της Ελλάδας. Η σκοτεινή του διαδρομή στις μητροπόλεις του κόσμου φωτίζεται μονάχα από έναν ανεξήγητο πατριωτισμό και το πάθος του για μια γυναίκα…
Μια μυθιστορηματική αναδρομή στα χρόνια που προανήγγειλαν την εποχή μας, όπου ο έρωτας και η Ιστορία, η πολιτική και η κατασκοπεία, ο ρομαντισμός και ο κυνισμός διεκδικούν το δικό τους μερίδιο.


***

Πολύ ενδιαφέρουσα και κατατοπιστική μυθιστορηματική βιογραφία, που αναπτύσσεται σαν καλογυρισμένη αστυνομική ταινία, με παιχνίδια κατασκόπων, πολιτικών και δημοσιογράφων, καθώς και έναν πανταχού παρόντα δυνατό έρωτα, από την εξαιρετική πένα του Δημήτρη Στεφανάκη, με ωραία, σωστά ελληνικά.

Αναφέρεται σε ένα μυστηριώδες, σημαντικό και αμφιλεγόμενο πρόσωπο, στο οποίο έχουν αποδοθεί διάφορα επίθετα και χαρακτηρισμοί (έμπορος όπλων, πράκτορας, αμοραλιστής, φιλοχρήματος, εκδικητικός, θρασύς, τολμηρός, ριψοκίνδυνος, φιλόδοξος) και για το οποίο όλοι συμφωνούν ότι κατηύθυνε τις τύχες του κόσμου, όντας δαιμόνια προσωπικότητα και ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου.

Θεωρώ άθλο του συγγραφέα την πραγματοποίηση της έρευνας η οποία του απέφερε το υλικό, και πολύ περισσότερο την επιλογή του υλικού του και τον τρόπο παρουσίασης στους αναγνώστες. Η παρουσίαση αυτή είναι οργανωμένη στην εντέλεια και με σωστά τοποθετημένες παρεμβολές του αφηγητή, ώστε όχι μόνο δεν κουράζει, αλλά εξάπτει την περιέργεια και προκαλεί αδημονία για τη συνέχεια.

Προσωπικά, είχα μια μικρή δυσκολία στην αρχή με το πλήθος των ονομάτων των προσώπων, πόλεων, κρατών, υπηρεσιών, και των γεγονότων. Καταλάβαινα ότι οι πληροφορίες που μου δίνονταν ήταν σημαντικές και έπρεπε να τις θυμάμαι, αλλά φοβόμουν πως η μνήμη μου θα με πρόδινε, επειδή, πρέπει να ομολογήσω, μόνο ακουστά είχα τον Ζ.Ζ. , τον μυστηριώδη Έλληνα. Στη συνέχεια, όμως, στο ξετύλιγμά του, βρήκα το «Φιλμ νουάρ» ελκυστικό και απολαυστικό, όσο και ενημερωτικό. 

Πέρα από την απόλαυση της ανάγνωσης και τις πληροφορίες που μου παρείχε, το «Φιλμ νουάρ» του Δημήτρη Στεφανάκη, μου υπενθύμισε ότι όταν εγώ, ο απλός πολίτης μιας οποιασδήποτε χώρας, κοιμάμαι, κάποιοι άλλοι γράφουν ιστορία, και ότι πολλές φορές δεν έχει σημασία πόσο εγώ, ο απλός πολίτης, επιθυμώ την ειρήνη και μόνο την ειρήνη, ο πόλεμος θα έρθει και θα έχει τη μορφή τους - αυτών που τον προγραμμάτισαν.

Δείτε περισσότερα: