ΤΟ ΜΗΔΕΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ, του Άρθουρ Καίστλερ

ΤΟ ΜΗΔΕΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ

Συγγραφέας: ΑΡΘΟΥΡ ΚΑΙΣΤΛΕΡ
Τίτλος πρωτοτύπου: DARKNESS AT NOON (Σκοτεινιά το μεσημέρι)
Πρώτη έκδοση: 1940
Απόδοση στα Ελληνικά: ΒΑΣ. Λ. ΚΑΖΑΝΤΖΗΣ
Σελίδες: 243
Εκδόσεις: ΚΑΚΤΟΣ, 1974, 1991

«Το "Μηδέν και το Άπειρο" έχει ως κεντρικό θέμα τις μεγάλες διαγραφές της σταλινικής περιόδου στη Σοβιετική Ένωση και τις δίκες της Μόσχας. Παρά την ιδιαιτερότητα του θέματος, είναι ένα βιβλίο που δεν καταδικάζει και δεν αφορίζει πρόσωπα και καταστάσεις. Αντίθετα, αφήνει τον αναγνώστη να τριγυρίσει μόνος του στα μονοπάτια της ιστορίας, να σκεφτεί και να αναρωτηθεί, να διαβάσει μέσα από πολλαπλές αναγνώσεις τις διαδρομές της ιστορίας. … Ένα εξαιρετικό βιβλίο που αναδεικνύει τις παγίδες της οχύρωσης πίσω από την ιδεολογία, τη δύσκολη επιλογή της ισορροπίας ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, ανάμεσα στο κόμμα και την κοινωνία.» (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου, ο Ρουμπάσωφ, υψηλά ιστάμενος στην κομματική εξουσία, αντιλαμβάνεται πως έχει έρθει και γι’ αυτόν η ώρα της πτώσης και του τέλους. Μετά την πρώτη φορά που συνελήφθη, βλέπει συνέχεια τον ίδιο εφιάλτη: Άντρες του Λαϊκού Κομισαριάτου έχουν έρθει για να τον συλλάβουν και βροντοχτυπούν την πόρτα του, ενώ εκείνος προσπαθεί να φορέσει τη ρόμπα του αλλά δεν το καταφέρνει, επειδή το ένα μανίκι είναι γυρισμένο ανάποδα. Μέχρι που ο εφιάλτης γίνεται πραγματικότητα, και ο Ρουμπάσωφ οδηγείται στη φυλακή ως «εχθρός του λαού», κατατρεγμένος από τους πρώην συντρόφους του.

Εκεί, όταν δεν ανακρίνεται, κάνει τον απολογισμό της ζωής του και της διαδρομής που ακολούθησε, θέτοντας πολιτικά και  φιλοσοφικά ερωτήματα, γύρω από τον ρόλο του ατόμου μέσα στις συλλογικές δομές, την ευθύνη του κομματικού μηχανισμού απέναντι στην κοινωνία, τη δυνατότητα της κριτικής και της αναθεώρησης πολιτικών και στρατηγικών, αλλά και την έννοια της συνθηκολόγησης με τους αντιπάλους:

Υπήρχε διαφορετικός δρόμος ή μήπως η ατομική γνώμη έπρεπε να "χαθεί" μέσα στις αλλαγές της ιστορίας; 

Τι ήταν η Επανάσταση (1917); 
Γιατί έγινε; Πέτυχε τους στόχους της; 
Πού ήταν, επιτέλους, η Γη της Επαγγελίας; 
Υπάρχει, τάχα, τέτοια Γη για την περιπλανώμενη ράτσα των ανθρώπων;

Αναρωτιέται αν η αρετή ενδιαφέρει την ιστορία, αν το ψέμα εξυπηρετεί περισσότερο από την αλήθεια, αν είναι σωστή η ατιμωρησία των εγκλημάτων και αν είναι εφικτή η πρόληψη των σφαλμάτων. 
Τον προβληματίζουν οι έννοιες της δικαιοσύνης και της ισότητας, καθώς και η φύση και δομή της εξουσίας. 
Συνειδητοποιεί πως δεν πιστεύει πλέον στο δικό του αλάθητο και γι’ αυτό το λόγο είναι χαμένος…

Εν κατακλείδι: Συναρπαστικό, πολιτικό αλλά και φιλοσοφικό-κοινωνικό βιβλίο, που εξετάζει κυρίως τη φύση, τη δομή και τους μηχανισμούς άσκησης της εξουσίας, η οποία καταφέρνει να μετατρέψει τον ποντικό σε γάτα, τον θύτη σε θύμα, τον κατώτερο ιεραρχικά σε ανώτερο, τον φίλο σε εχθρό και τον αγαπημένο σε προδότη. 

Η εξουσία δεν είναι αθώα, ούτε είναι σωτήριες η πειθαρχία στην ιεραρχία και η προσήλωση σε πιστεύω που έχουν χάσει τη σύνδεση με την πραγματικότητα... 

Ένα από τα σημαντικότερα «βιβλία ιδεών» για αναγνώστες με ελεύθερο μυαλό που αγαπούν την ιστορία και την έρευνα των γεγονότων και της ανθρώπινης φύσης.

Δημοσιεύθηκε  πρώτη φορά εδώ: http://enloutrakio.gr/category/aggelikh/

Βρείτε την Αγγελική Μπούλιαρη και τα βιβλία της εδώ:

http://www.biblionet.gr/main.asp?page=results&person=x&person_id=55327

http://www.goodreads.com/author/show/6448557

http://www.anemosekdotiki.gr/poihsh/nostalgia.html

http://www.anemosekdotiki.gr/pezografia/egw-agapw-auth-kapnizei.html

ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ, Δημήτρης Στεφανάκης

ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ 
Δημήτρης Στεφανάκης
Εκδόσεις Ψυχογιός 
Σελίδες 554







Λίγα λόγια

Στο Παρίσι του 1939 ο νεαρός Γάλλος δημοσιογράφος Φιλίπ Τεμπό αναζητά στοιχεία για το παράνομο ειδύλλιο μιας Ισπανίδας δούκισσας και ενός Έλληνα εμπόρου όπλων. Η ζωή του τελευταίου γεννά πολλά ερωτηματικά για την καταγωγή του, τη δράση και την πολιτική επιρροή του. Ποιος ήταν εντέλει ο άνθρωπος που μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο θεωρήθηκε ο πλουσιότερος στον πλανήτη;
Την απάντηση δίνει ο παλιός αναρχικός Μιγκέλ Θαραμπόν. Μέσα από τις διηγήσεις του αναδεικνύεται ένας κόσμος συνωμοσίας, παρασκηνιακής πολιτικής και άνομου κέρδους. Μια κοινωνία σκιών γράφει Ιστορία ερήμην των απλών ανθρώπων, και γεγονότα που σημάδεψαν τον εικοστό αιώνα, όπως η Μικρασιατική Καταστροφή, φαντάζουν εμπνεύσεις ενός αμείλικτου πρωταγωνιστή.
Ο μυστηριώδης Έλληνας δίνει το «παρών» σε κάθε μεγάλη στιγμή: νέα όπλα, αποικιακοί πόλεμοι, πολιτικά σκάνδαλα, μυστικές υπηρεσίες, αγώνας για την αναγέννηση της Ελλάδας. Η σκοτεινή του διαδρομή στις μητροπόλεις του κόσμου φωτίζεται μονάχα από έναν ανεξήγητο πατριωτισμό και το πάθος του για μια γυναίκα…
Μια μυθιστορηματική αναδρομή στα χρόνια που προανήγγειλαν την εποχή μας, όπου ο έρωτας και η Ιστορία, η πολιτική και η κατασκοπεία, ο ρομαντισμός και ο κυνισμός διεκδικούν το δικό τους μερίδιο.

***

Πολύ ενδιαφέρουσα και κατατοπιστική μυθιστορηματική βιογραφία, που αναπτύσσεται σαν καλογυρισμένη αστυνομική ταινία, με παιχνίδια κατασκόπων, πολιτικών και δημοσιογράφων, καθώς και έναν πανταχού παρόντα δυνατό έρωτα, από την εξαιρετική πένα του Δημήτρη Στεφανάκη, με ωραία, σωστά ελληνικά.

Αναφέρεται σε ένα μυστηριώδες, σημαντικό και αμφιλεγόμενο πρόσωπο, στο οποίο έχουν αποδοθεί διάφορα επίθετα και χαρακτηρισμοί (έμπορος όπλων, πράκτορας, αμοραλιστής, φιλοχρήματος, εκδικητικός, θρασύς, τολμηρός, ριψοκίνδυνος, φιλόδοξος) και για το οποίο όλοι συμφωνούν ότι κατηύθυνε τις τύχες του κόσμου, όντας δαιμόνια προσωπικότητα και ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου.

Θεωρώ άθλο του συγγραφέα την πραγματοποίηση της έρευνας η οποία του απέφερε το υλικό, και πολύ περισσότερο την επιλογή του υλικού του και τον τρόπο παρουσίασης στους αναγνώστες. Η παρουσίαση αυτή είναι οργανωμένη στην εντέλεια και με σωστά τοποθετημένες παρεμβολές του αφηγητή, ώστε όχι μόνο δεν κουράζει, αλλά εξάπτει την περιέργεια και προκαλεί αδημονία για τη συνέχεια.

Προσωπικά, είχα μια μικρή δυσκολία στην αρχή με το πλήθος των ονομάτων των προσώπων, πόλεων, κρατών, υπηρεσιών, και των γεγονότων. Καταλάβαινα ότι οι πληροφορίες που μου δίνονταν ήταν σημαντικές και έπρεπε να τις θυμάμαι, αλλά φοβόμουν πως η μνήμη μου θα με πρόδινε, επειδή, πρέπει να ομολογήσω, μόνο ακουστά είχα τον Ζ.Ζ. , τον μυστηριώδη Έλληνα. Στη συνέχεια, όμως, στο ξετύλιγμά του, βρήκα το «Φιλμ νουάρ» ελκυστικό και απολαυστικό, όσο και ενημερωτικό. 

Πέρα από την απόλαυση της ανάγνωσης και τις πληροφορίες που μου παρείχε, το «Φιλμ νουάρ» του Δημήτρη Στεφανάκη, μου υπενθύμισε ότι όταν εγώ, ο απλός πολίτης μιας οποιασδήποτε χώρας, κοιμάμαι, κάποιοι άλλοι γράφουν ιστορία, και ότι πολλές φορές δεν έχει σημασία πόσο εγώ, ο απλός πολίτης, επιθυμώ την ειρήνη και μόνο την ειρήνη, ο πόλεμος θα έρθει και θα έχει τη μορφή τους - αυτών που τον προγραμμάτισαν.

Δείτε περισσότερα:

https://www.youtube.com/watch?time_continue=60&v=E3d4cKzXICY
https://www.psichogios.gr/site/Books/show/1001452/film-noyar?cid=1001452



Αγγελική Μπούλιαρη:

http://www.biblionet.gr/main.asp?page=results&person=x&person_id=55327

http://www.goodreads.com/author/show/6448557

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, Στέφανος Ξένος

Η Τελευταία Εβδομάδα
Εκδόσεις ΜΠΑΤΣΙΟΥΛΑΣ, Σελίδες 96

Η νουβέλα του Στέφανου Ξένου, «Η Τελευταία Εβδομάδα», είναι μια θαυμάσια περιγραφή του σύγχρονου μοναχικού ανθρώπου. Ο ήρωας ξεκινάει την ενήλικη, παραγωγική ζωή του με γέλιο, αυτοπεποίθηση, ενέργεια, έρωτα, με την ικανότητα να διακρίνει ακόμα και στο πιο ασήμαντο πράγμα την ξεχωριστή κα μοναδική σημασία του, αλλά και με μια μικρή υπεροψία, έπαρση, ότι, δηλαδή, υπερτερεί σε εξυπνάδα και φιλοσοφική θεώρηση της ζωής έναντι των φίλων και συναδέρφων του - οι οποίοι έχουν θέση στο βιβλίο από την αρχή ως το τέλος του - και γενικά έναντι των συνανθρώπων του.

Όλους τους αντιμετωπίζει με αυτόν τον τρόπο, ακόμα και τη συνάδερφό του, τη Νίκη, για την οποία αισθάνεται περισσότερα πράγματα απ’ όσα θέλει να παραδεχτεί. Θεωρεί ότι εκείνοι ζουν μια πληκτική, αδιάφορη, μηχανική και επαναλαμβανόμενη ζωή, και είναι σίγουρος ότι ο ίδιος δεν έχει, ούτε θα έχει στο μέλλον, καμία σχέση μ’ αυτούς. Αντιθέτως, θα ζήσει μια έντονη, συναρπαστική ζωή και προπαντός ελεύθερη από συμβατικές δεσμεύσεις, ακριβώς όπως επιθυμεί.

Πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα; Σε ποια κατάσταση θα βρίσκεται ο ήρωας πολύ αργότερα, όταν, σύμφωνα με το ποίημα «Κεριά», του Κωνσταντίνου Καβάφη, το οποίο παραθέτει στην αρχή, κοιτάξει πίσω του και δει τις μέρες του παρελθόντος του σαν μια σκοτεινή γραμμή από σβηστά κεριά που όλο πληθαίνουν;

Θα καταφέρει, καθώς προσπαθεί να διαφέρει από τους άλλους και να αποφεύγει τον συγχρωτισμό μαζί τους και τα δεσμά της ρουτίνας, μέσα στην 'ελευθερία' του αυτή, να βρει την ικανοποίηση, την ισορροπία, την ευτυχία που επιθυμεί, όπως άλλωστε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη;

Μήπως η έννοια της ελευθερίας δεν είναι τόσο απλή, ώστε αποφεύγοντας κάποια πράγματα, να την αποκτάς αυτομάτως; Μήπως είναι μια πολύπλοκη, εσωτερική διεργασία, η οποία δεν συνδέεται τόσο πολύ με ‘απτά’ πράγματα και η οποία σε ακολουθεί παντού, ανεξαρτήτως τόπων και καταστάσεων; (Βλ. ‘Η πόλις’, Κ. Π. Καβάφη)

Και, τέλος, θα καταφέρει ο ήρωας, να αποδώσει στον εαυτό του την αληθινή του ταυτότητα, πράγμα που αποτελεί για εκείνον το μεγαλύτερο επίτευγμα;

Η νουβέλα αποτελείται από επτά κεφάλαια, καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε μία ημέρα της εβδομάδας. Κάθε νέο κεφάλαιο μας εισάγει στην επόμενη ημέρα της εβδομάδας, αλλά αρκετά χρόνια αργότερα. Ξεκινάει με τη Δευτέρα και τον ήρωα στην ηλικία των είκοσι επτά χρόνων. Το τελευταίο κεφάλαιο είναι εκείνο της Κυριακής, με τον ήρωα σε ώριμη ηλικία, και ακολουθείται από την επόμενη ημέρα που είναι Δευτέρα ξανά, πλην όμως το ‘κεφάλαιο’ που της αναλογεί είναι λευκό. Υποθέτω για να συμπληρωθεί από τον κάθε αναγνώστη ξεχωριστά.

Κάθε Ημέρα-Κεφάλαιο ξεκινάει με το ξυπνητήρι και την πρωινή έγερση, αλλά τελειώνει διαφορετικά, κάτι που ο αναγνώστης πρέπει να προσέξει. Υπάρχει, επίσης, σε όλες τις Ημέρες-Κεφάλαια, μια παιδική παρουσία, η οποία μπαίνει στο δρόμο του ήρωα και πότε με το γέλιο της, και πότε, συνηθέστερα, με τα λόγια της, τον συνεφέρνει, χαροποιεί, αλλά και τον προβληματίζει. Αντιπροσωπεύει, άραγε, αυτή η παρουσία το παιδί που κρύβει μέσα του ο ήρωας, τον βαθύτερο, υποσυνείδητο εαυτό του, τον ‘φύλακα άγγελό’ του, που τον παρηγορεί πως "ό,τι κι αν συμβαίνει, θα περάσει, πάντα περνάει. Τα εμπόδια είναι σκαλοπάτια";

Κατά τη δική μου ανάγνωση και γνώμη, στο κείμενο υπάρχουν έμμεσες αναφορές στον Αλμπέρ Καμύ (Ο Ξένος), στον Κωνσταντίνο Καβάφη (Κεριά, Η πόλις) και στον Κώστα Καρυωτάκη (Δημόσιοι υπάλληλοι, Πρέβεζα - «Αν τουλάχιστον, μέσα στους ανθρώπους αυτούς, ένας επέθαινε από αηδία…»), πράγμα που, φυσικά, μόνο προτέρημα μπορεί να θεωρηθεί.

Συμπερασματικά, ο Στέφανος Ξένος είναι μια νέα, ενδιαφέρουσα και ευαίσθητη, αντρική φωνή στο πεδίο της Ελληνικής Λογοτεχνίας, που είμαι σίγουρη ότι θα μας δώσει καλά δείγματα γραφής στο μέλλον. Όσο για το βιβλίο του ‘Η Τελευταία Εβδομάδα’, ομολογώ ότι το διάβασα με ενδιαφέρον και ότι μόλις το τέλειωσα, είχα την εντύπωση ότι έρχεται νέο αίμα στην Ελληνική Λογοτεχνία.

Βρείτε την Αγγελική Μπούλιαρη και τα βιβλία της εδώ:

http://www.biblionet.gr/main.asp?page=results&person=x&person_id=55327

http://www.goodreads.com/author/show/6448557

http://www.anemosekdotiki.gr/poihsh/nostalgia.html

http://www.anemosekdotiki.gr/pezografia/egw-agapw-auth-kapnizei.html